Tyczka do sondowania lub sonda ręczna
Każda jednostka uprawiająca żeglugę na wodach morskich musi mieć na swoim wyposażeniu sondę ręczną, służącą do pomiaru głębokości.
Sonda ręczna składa się z dwóch, czasami trzech części. Ciężarka, linki pomiarowej (tzw. sondolinki) i wałka, na który nawija się linkę (nie jest wymagany ale wskazany).
Ciężarek wykonany jest na ogół z ołowiu, a to dlatego, że spełnia podstawowe kryteria - nie wchodzi w reakcję z wodą morską (rdza) i jest przy małej objętości swojej masy, bardzo ciężki (szybko tonie).
Poza tym ma kształt wydłużony aby zawsze jednym i tym samym końcem opierał się o dno, a to dlatego, że w tym miejscu (pod spodem) ma wydrążony otworek.
Przed sondowaniem otworek smarowany jest łojem do, którego podczas osiągnięcia morskiego dna przez ciężarek, przykleja się podłoże i mamy rozeznanie jaki rodzaj dna morskiego jest pod kadłubem (piasek, glina, muszelki, itp.)
Ciężarek jest zawsze wykonany z ołowiu. Ołów jest ciężki, o tym każdy wie, ale zapomina się o jednym.
Kiedy nie używamy sondy nie wolno jej podwieszać tak, aby ołów swobodnie zwisał na sondolince!
Ołów zawsze powinien być tak umieszczony, aby nie obciążał sondolinki, najlepiej na jakiejś półce.
Linka, która jest właściwą sondą, gdyż na niej naniesione są na trwałe znaki głębokości w systemie metrycznym.
Jest ona o odpowiedniej średnicy i na ogół nylonowa, odporna na wodę morską.
Stosuje się linki do sondowania o długości, na ogół 20 metrowe.
Linkę oznakowuje się na ogół co jeden metr, warunek, każdy znak powinie różnić się od drugiego, aby nie pomylić się i źle odczytać zmierzoną głębokość.
W zasadzie rodzaj oznakowania jest dowolny, ale zaleca się oznakować linkę tak aby nie było pomyłki, a mianowicie:
Linka powinna mieć odpowiednią średnicę, nie może być łatwo rozciągalna.
Oznakowanie sondolinki musi być trwałe, czytelne i dobrze rozpoznawalne.
Skórzane oznakowania na pierwszych "metrach" przy częstym operowaniu sondą są bardziej odporne na uszkodzenia.
Odległości (głębokości) między kolejnymi znakami muszą być dokładnie odmierzone, a same opaski tak zamocowane do sondolinki, aby nie miały możliwości do przesunięcia się na lince.
W czasie nie używania sondy, powinna być ułożona w takim miejscu, aby sondolinka nie miała styczności z metalowymi przedmiotami.
Uwaga:
Rodzaj oznakowania sondolinki może być dowolny. Jednakże ta dowolność powinna być zunifikowana w ramach jednostek, które noszą tą samą banderę.
Na polskich jednostkach oznakowanie jest stosowane wg wiersza niebo, dach, ściana, piach co odpowiada zapamiętaniu kolorów opasek (marek) na sondolince i tak:
| Niebo | Niebieski kolor opaski |
Oznacza głębokość - 5m | |
| |
Dach | Czerwony kolor opaski |
Oznacza głębokość - 10m |
| Ściana | Biały kolor opaski | Oznacza głębokość - 15m | |
| Piach | Żółty kolor opaski | Oznacza głębokość - 20m |
Dalej kolory się powtarzają z tym, że dochodzi do oznakowania dodatkowa (podwójna) marka, i tak, dwie niebieskie opaski oznaczają głębokość 25m itd.
Wałek, służy do nawijania linki. Jest to niezbędne, ponieważ zapobiega skręcaniu się linki, a to może być przyczyną "wydłużania się" bądź "skracania się" pewnych odcinków sondolinki. Jednakże na wielu statkach linkę taką po prostu się "buchtuje" i zawiesza w magazynku na jakiejś knadze lub kładzie na półce.
